Cəmiyyətin böyük bir hissəsində rast gəlinən baş ağrısı şikayəti təəssüf ki, bir çox yerdə hələ qeyri-kafi bir şəkildə tanı alır və müalicə edilir. 1998-ci ildə Türkiyədə Baş ağrısı Epidemiyolojisi Qrupunun etdiyi bir araşdırmaya görə migrenli xəstələrin yüzdə 75.4 \’inə, gərginlik tipi baş ağrısı olan xəstələrin isə ancaq yüzdə 50ini doğru diaqnoz qoyula bilir. Bu cür baş ağrılarıyla həkimə müraciət sinüzit, boyun kireçlenmesi, yüksək təzyiq kimi gerçək xarici tanı alırlar.
Baş ağrısı müalicəsində yaşanan bu qarışıqlıq üzündən xəstələr həkim həkim gəzirlər. Mövzunun eksperti olan həkimə çatmadan əvvəl bir çox həkimin müayinəsindən keçən və müalicə görən xəstələr ümidsizliyə qapıla bilirlər.
Baş ağrısı xəstəsini ən çox görən həkimlərin başında nevrologiya xaricində, terapiya, göz xəstəlikləri və qulaq burun boğaz mütəxəssisləri gəlir. Beyin cərrahiyəsinin bu şikayətlə gələn xatiri saylı sayda xəstəsi vardır.
Baş ağrılarının səbəbləri
Baş ağrısı bir çox adamı qorxudan bir problem. Ancaq baş ağrılarının yüzdə 10-u şiş qanama damar tıkanıklığı kimi üzvi problemlərdən qaynaqlanır. Baş ağrılarının yüzdə 90ının isə çox dəyişik səbəbləri var.
Gerilim tipi başağrısı: Ağrı, boyun, üz və saçlı dəridəki əzələlərin sıxılması nəticəsində meydana gələr. Əzələlərin sıxılmasına səbəb olan nədir, tam olaraq bilinə. Stress, gərginlik, depressiya, pis duruş-oturuş, boyun oynaqları mənşəli problemlər, çənə oynağı xəstəlikləri səbəb ola biləcəyi kimi beyindəki bəzi biokimyəvi dəyişikliklər də bu ağrıya zəmin hazırlayar. Həddindən artıq qəhvə istehlakı, diş sıxma, gıcırdatma, yuxu apne sindromu, yuxusuzluq ya da depressiyaya bağlı olaraq da baş ağrısı başlaya bilər.
Migren: Səbəbi tam olaraq bilinə. Beyindəki sinir, damarların beyindəki biokimyəvi maddələrin və bəzi ekoloji faktorların migreni rol oynadığını bilirik. Migreni içdən ta da xaricdən gələn bir faktorla beyinin bütününə yayılan elektrik bir fəaliyyət meydana gələr. Bu fəaliyyət nəticəsində beyin damarlarında genişləməyə gətirib çıxaran bəzi biokimyəvi maddələr salınır. Nəticədə zonklayıcı tipdə başağrısı ortaya çıxar. Hava dəyişmələri spirt, qırmızı şərab, şokolad, uzun davamlı aclıq, az ya da uzun davamlı yuxu, parlaq işıqlar migren hücumunu başlada bilər.
Tanı qoyulmadan dərman istifadə etmənin riskləri
Baş ağrısı həkimə məsləhətləşilmədən ən çox dərman istifadə şikayətlərin başında gəlir. Ümumiyyətlə başı ağrıyan adama yaxın ətraflarındakı kəslərin təklif etdiyi dərmanları istifadə edirlər. Halbuki bunun bir çox əhəmiyyətli qorxusu var. Baş ağrısı səbəbiylə tez ağrı kəsici istifadəsi bir müddət sonra ağrı kəsicilərə bağlı bir başağrısının inkişafına gətirib çıxarar. Bu da var olan başağrısının müalicəsini daha da çətinləşdirir. Ayrıca sıx ağrı kəsici istifadəsinə bağlı başqa narahatlıqlar ortaya çıxar.
Müalicədə istifadə edilən üsullar nələr?
Gerilim tipi və migren tedivisinde ən məşhur yanaşma ağrının ortaya çıxmasını maneə törədəcək bir dərmanla müalicə tətbiq. Davamlı ağrı kəsici istifadəsinin önerilmediği ifadə edilir. Çünki bu ağrı kəsicidir bağlı başağrılarının ortaya çıxmasına səbəb olar. Migren hücumu əsnasında təsirli bir ağrı kəsici və bulantısıdır önləyici bir dərman almaq gərəyə bilər. Əvvələ soyuq kompres tətbiq etmək, baş və boyun masajı etdirmək, səssiz və zəif işıqlı bir mühitdə istirahət ağrının aradan qaldırılmasında təsirli ola bilər. Gerilim tipi başağrısı olan kəslərin yuxu nizamına diqqət etməsi, nizamlı idman etməsi, stressli vəziyyətlərlə daha yaxşı başa çıkabilme texnikaları inkişaf etdirməsi məsləhətdir.
Baş ağrısı nə zaman təhlükəli?
Ağrının ani başlaması və dəqiqələr içində ən şiddətli hala gəlməsinin bir beyin qanamasını düşündürebileceğine diqqət çəkilir, günlər həftələr əvvəli başlayan və gedərək şiddətlənən, dözülməz hala gələn ağrılarda da beyin şişi kimi baş line basınıcını artıran xəstəliklər ağla gətirilməlidir. Ağrıya şüur bulanıqlığı, ümumi vəziyyət pozuqluğu ya da yüksək atəşin yoldaşlıq etməsi ağla yenə orqanik səbəbləri yetirməlidir. Bu vəziyyətdə dərhal bir həkimə müraciət edilməlidir.
Baş ağrısı şikayətlənməsi ilə müraciət xəstəni, Acıbadem Baş Ağrısı Polikliniği\’nde əvvəlcə xüsusi təhsilə tabe tutulmuş bir tibb bacısı qarşılayır. Tibb bacısı tərəfindən xəstəyə çox təməl bəzi suallar suallara xəstənin ilk etapda hansı bölüm tərəfindən müayinə ediləcəyinə qərar verilir. Qərar verilə faktlarda mütəxəssis həkimlərə danışılıyor.
Nevrologiya, qulaq burun boğaz və göz xəstəliklərinin xaricində digər ixtisas budaqlarından da diaqnoz və müalicədə dəstək alınır. Psixiatriya mütəxəssisləri baş ağrısına səbəb ola biləcək xəstəlikləri qiymətləndirir. Psixoloqlar xüsusi testlərlə xəstənin şəxsiyyət xüsusiyyətlərini təyin edir və xəstənin rahatlatılmasını təmin edəcək texnikaları öyrədir. Diş həkimliyi və çənə cərrahiyyəsi mütəxəssisləri ağrıya səbəb ola biləcək ağız və çənədəki xəstəlikləri araşdırır. Beyin cərrahiyyəsi isə sekonder baş ağrılarıyla maraqlanır. Ağrı mütəxəssisləri müalicəyə müqavimətli ağrılarda sinir Yolu adı verilən üsulları istifadə edir. Fizika müalicə mütəxəssisləri isə fayda görə biləcək xəstələrə fizika müalicə tətbiq edir.
