Vertigo, bədənin tarazlıq sistemində yaşanan bir problem səbəbiylə ortaya çıxan baş dönməsidir. əlamətləri; baş gicəllənməsi, halsızlıq, şiddətli baş ağrısı, mədədə bulanma və bayıltıdır.
Təzyiq düşməsi ilə əlaqədar baş dönmələri vertigo daxilində deyil. Vertigo ilə nəzərdə tutulan labirentit, daxili qulaq iltihabı, Meniere xəstəliyi kimi vəziyyətlərdə olan baş dönməsidir. Qorxuya bağlı baş gicəllənməsi də vertigo daxilində yer alır.
Baş gicəllənməsi hər xəstə tərəfindən fərqli izah edilir. Hər tərəf dönür, başımı tutamıyorum, yer ayağımın altından sürüşür, bir yana doğru kayıyorum, kafamın içi boşalır, gözlərim qaralır şəklində şərhlər tez duyulur. Bunların hamısına birdən baş gicəllənməsi deyilir.
Siz də özünüzdə vertigo olub olmadığını sadə bir test edərək anlaya bilərsiniz. Ayaqda öz ətrafınızda 2-3 dk dönün ya da belinizle əyilərək başınızla yumru çəkin. Qısa bir müddət sonra ətrafınızdakı hər şey dönməyə başlayırsa, özünüzü bərbad hiss edirsinizsə sizdə də vertigo var deməkdir. Vertigosu olan kəslər ətrafında dönülən hərəkətlər xaricindəki digər hərəkətləri edə bilərlər. Diqqət etməsələr bir dəfə tam olaraq vertigo yaşasa özlərinə gəlmələri ən az 2-3 saat davam edir. Məsələn başı yuxarı aşağıya silkələmək vertigoyu təsir etmir, yalnız dönmə hərəkətləri başla yumru çəkmə kimi hərəkətlər vertigo üçün təsirli olur.
Şikayətlər
Baş gicəllənməsi hər xəstə tərəfindən fərqli izah edilir. Hər tərəf dönür, yer ayağımın altından sürüşür, bir yana doğru kayıyorum, kafamın içi boşalır, gözlərim qaralır şəklində şərhlər tez duyulur. Bunların hamısına birdən baş gicəllənməsi deyilir. Baş gicəllənməsi olan xəstələrdə, səbəbin nə olduğuna görə başqa əlamətlərdə olur. Qulaq xəstəliklərinə bağlı baş qurmalarında bereberinde qulaq zingildəməsi, eşitmə azlığı, qulaqda təzyiq hissi, bulanma-qusma, qulaq axıntısı və gözlərdə anormal hərəkətlər (Nistagmus) müəyyən oluna bilər. Nevroloji xəstəliklərə bağlı baş qurmalarında isə baş ağrısı, uyuşmalar, iflic, göz hərəkətlərində anormallıqlar ola bilər. Baş gicəllənməsi ilə tapıla biləcək digər şikayətlər çox dəyişən ola bilər. Ancaq bir çox xəstədə da yalnız baş gicəllənməsi mövcuddur.
Səbəblər
Yuxarıda izah edildiyi kimi baş gicəllənməsi bir çox orqana bağlı ola bilər. Ancaq burada daha çox daxili qulaqdakı baş gicəllənməsi edən xəstəliklərdən bəhs ediləcək. Daxili qulaqdakı hər hansı bir xəstəlik digər qulaq şikayətləri ilə birlikdə baş gicəllənməsi edə bilər. Ancaq yalnız baş dönməsinin meydana gələ bilər. Baş gicəllənməsi edən qulaq xəstəlikləri arasında bunlar sayıla bilər:
- ÜSYE (üst tənəffüs yolu infeksiyaları) sonrası iç qulaq cəlb
Mövqeyə bağlı baş gicəllənməsi (BPPV olaraq qısaldılır və daxili qulaqda tarazlığımızı sağlayan toza bənzər bəzi maddələrin fiziologiyasının pozulması)
Meniere xəstəliyi (Daxili qulaqdakı maye kimyəvi vəziyyətlərinin dəyişərək təzyiq artımı etməsi)
Vestibüler Nörinit (Daxili qulaqdakı tarazlıq ilə əlaqədar siqnalları beyinə çatdıran sinirin iltihablanması)
Xroniki orta qulaq iltihaplarının daxili qulağa yayılması (labirentit)
Menenjit və ya digər odlu xəstəliklərin içkulağı təsir etməsi
Daxili qulaqda və ya iç qulaq sinirindeki tumoral xəstəliklər.