Ağrı Müalicəsi klinikasında ne zaman və niyə müraciət?
İllər boyunca xəstələrə, ağrıları ilə birlikdə yaşamaları lazım olduğu deyilmişdir. Ancaq, Ağrı Müalicəsi Elm sahəsinin (Algoloji), xüsusilə son 20 il içərisində qeyd etdiyi inkişaflar sayəsində, indiki vaxtda heç bir xəstə ağrıları ilə yaşamağa məcbur deyil. Ağrılar ümumiyyətlə; əzələ, oynaq, sümük, sinir kimi bədən toxumalarının və ya digər orqanların, ani və ya uzun davamlı (xroniki) zərər görməsiylə meydana gələr. Xroniki ağrılar, zərər görən toxumaların yaxşılaşmasını sonra da davam edən ağrılardır. Uzun müddət ağrı çəkən kəslərdə; ev və iş həyatının mənfi istiqamətdə təsirlənməsi, ümumi vəziyyətlərinin pozulması, gedərək artan çətinlik halı, hərəkətsizlik və kilo almaq, istəksizlik sıx olaraq rast gəlinən şikayətlərdir.
Bel, qıç, omba, kürək və boyun ağrıları üçün nələr edilə bilər?
Cəmiyyətin 80%-i, həyatlarının bir dövründə; bel, kürək və ya boyun bölgəsindən qaynaqlanan şiddətli ağrılardan şikayətlənərlər. Başlanğıcda dərman müalicələri və ya məşqlərlə hafifleyebilen bu ağrılar, daha sonra gedərək şiddetlenebilirler. Qeyri-kafi və əlverişsiz müalicələr səbəbiylə, ağrılar, uzun davamlı və qalıcı hala gələ bilər.
Bel və boyun ağrılarının qaynaqları; onurğa (iskeletimizi) meydana gətirən sümüklər, oynaqlar, bağlar, onurğa sümükləri arasındakı yastıqlar (disklər), əzələlər, onurğada çıxan sinir kökləri ola bilər. Xüsusilə sinirlərin üzərində təzyiq olduğunda, kola və ya qıça yayılan ağrılar hiss edilə bilər. Bu strukturlardakı tıxaclarında və çətinlik məcbur edilmələr nəticəsində; bel sürüşməsi, bel – boyun yırtıqları, onurğa iliyi kanalında daralma, ağrılı bel oynağı xəstəlikləri kimi bir çox ağrılı vəziyyət və narahatlıqlar ortaya çıxa bilər. Bu narahatlıqlarda xüsusilə erkən dövrdə müdehilə etmək vacibdir.
Sıx olaraq tətbiq olunan müalicələrdən biri də epidural iğnesi. Amerika Birləşmiş Ştatlarında, ildə 2 milyondan çox xəstəyə, bel ağrıları üçün epidural dərman iğnesi tətbiq olunmaqdadır.
Ağrının olduğu bölgəyə edilən bu injection üsulu sayəsində:
Şiş (şişliklər) və təzyiq səbəbiylə ağrı çıxaran sinirlərin olduğu sahəyə dərman yerleştirilmekte,
Müalicə edici dərmanın, bilvasitə olaraq deyil, birbaşa sinir sıkışmasının olduğu yerə çatması təmin edilməkdə,
Sinir kökləri üzərindəki ödəmə bağlı tıxaclarında itir və ya azalmaqda,
Sinir sıxışmasına cavab olaraq ibarət olan ağrılı əzələ sıxılmaları yaxşılaşa bilir.
Onurğadakı oynaqlarda qaynaqlanan bel və boyun ağrılarında da (qranit Oynaq xəstəliyi), oynaq içinə edilən iğnesi sayəsində, yaxşılaşma təmin edilə bilməkdədir.
Uzun sürən və təkrarlayan bel – boyun – kürək ağrılarının müalicəsində, Ağrı Müalicəsi klinikalarında müraciət halında:
Erkən müdehilə nəticəsində müalicə şansı artacaq və bədəni gücləndirici məşqlərə dərhal başlanabilecek,
Şikayətlərin təkrarlama ehtimalı, digər müalicələrə müqayisə et çox daha az olacaq,
Tekrarlayan şikayətlərə bağlı əmək itkiləri və xərclər ortadan kalkabilecektir (bel ağrısının, əmək itkisi olaraq ABŞ iqtisadiyyatına verdiyi zərər, ildə 60 milyard dolların üzərindədir).
Bel və ya boyun cərrahiyyəsi sonrasında keçməyən ya da şiddətlənən ağrılar üçün nələr edilə bilər?
Ağrı Müalicə klinikalarında təqib edilən əhəmiyyətli xəstə qruplarından biri də, bel və ya boyun yırtığı və ya sürüşmələri səbəbiylə əməliyyat olan, ancaq bu əməliyyatlardan sonra şiddətli ağrılar çəkən xəstələr.
Bu xəstələrdə; keçirilən əməliyyatın təbii bir nəticəsi olaraq, sinir kökləri ətrafında yapışıqlıqlar və yaxşılaşma əsnasında yaranan toxumalara bağlı sıkışıklıklar olar. Bunun nəticəsində də, sinir kökü üzərində sıxışma, təzyiq və şiddətli ağrılar ortaya çıxa bilər.
Yapışıklık olan bölgəyə istiqamətli müxtəlif müalicə üsulları inkişaf etdirilmişdir. Bunlardan biri də, xüsusi injection üsulları ilə, ameliyatsız olaraq, yapışıqlıqların açılması və sinir köklərinin rahatlatılmasıdır. Kateter deyilən çox incə balonlar köməyiylə yapışıklık olan bölgəyə çatılar və dərman iğnesi ilə müalicə tətbiq olunar.
Xərçəng ağrıları üçün nələr edilə bilər?
Ağrı, xərçəngli xəstələrdə ən sıx qarşılaşılan problemdir. Ucuz və təsirli ağrı müalicəsi üsullarının varlığına baxmayaraq, xərçəng ağrılarının müalicəsi ölkəmizdə qeyri-kafi vəziyyətdədir. Xərçəngli xəstələrin,% 90ında ağrı vardır və xəstəliyin seyrinə mənfi təsir edəcəyi göstərildiyindən, ağrı kəsici müalicəyə dərhal başlanmalıdır. Sıxlıqla, qüvvətli ağrı kəsicilərlə, xəstələrin çoxunda, təsirli ağrı müalicəsi təmin edilə bilər.
Dərmanların qeyri-kafi qaldığı vəziyyətlərdə isə, müxtəlif enjeksiyonlarla sinirlərin uyuşturulması və ya dəri altına yerləşdirilən incə balonlar kimi üsullarla, çox şiddətli xərçəng ağrıları belə ortadan qaldırıla bilər.
zona vƏ zona sonrası keçməyən ağrılarda nələr edilə bilər?
Su çiçəyi xəstəliyinə səbəb olan virusun meydana gətirdiyi, bədənin tək tərəfindəki ağrılı döküntülerle seyr xəstəliyə Zona adı verilər. İmmunitet sisteminin zəiflədiyi hallarda (stress, şiddətli qrip və digər xəstəliklər, əməliyyatlar və ya xərçəng), bədəndə olan virus fəaliyyətə keçər və Zona xəstəliyi meydana gələr.
Üz, boyun, qol, sinə və ya qarın bölgəsində, tək tərəfli, qırmızı töküntü və şiddətli ağrı ilə seyr edər. Ağrılarlar ümumiyyətlə 3 həftə qədər sürər və xəstəlik sonlanır. Səfeh başladığında, Zona\’ya istiqamətli kremlər və müalicələr tətbiq olunar. Ancaq bu müalicə kafi olmaya bilər. Bu mərhələdə, Zona virusunun yayıldığı sinirlərin ətrafına, dərman enjeksiyonu tətbiq olunmalıdır. Sinir kökündən yayılan ağrının baskılanması sayəsində, xəstənin ağrısı keçər və tək krem ilə müalicə edilənlərə görə xəstəlik çox daha sürətli yaxşılaşar.
Bəzi xəstələrdə, xüsusilə də irəli yaşlarda Zona keçirənlərdə, xəstəlik sonlandığı halda şiddətli ağrılar kəsilməz. Bu vəziyyətə Zona Sonrası Nevralji (Post Herpetik Nevralji) deyilir. Əllinci illər yaşlardan sonra sıx olaraq görülər. Gənclərdə də görülə bilər. Müalicəsi gücdür. Bu səbəblə Zona keçirərkən tədbir almaq lazımdır. Zona ciddiyə alınması lazım olan bir narahatlıqdır. Altmışbeş yaşın üzərindəki əhalinin, intihar səbəbləri arasında, müalicə edilməmiş Zona ağrısı ilk sıralarda.
Bədəndəki digər nevrit və nevraljilerde də (sinir toxuması ağrıları və sinir ucu iltihabları) ağrı müalicəsi imkanları vardır. Xüsusilə sıx olan növü, üzün tək tərəfində çox şiddətli ağrılarla seyr trigeminal Nevralji\’dir. Belə hallarda, xüsusi ağrı dərmanları və inyeksiya texnikaları ilə müalicə təmin edilə bilməkdədir.
Kırıklardan VƏ ya qəzalardan sonra İBARƏT və keçməyən kol, əl və ayaq ağrıları üçün nələr edilə bilər?
Kırıklardan sonra ortaya çıxan; əl, qol və ya ayaqlarda çox şiddətli yanma, ağrılar və şişmelerle seyredebilen şikayətlərdə (Sudek Atrofisi, Refleks Simpatik distrofi), erkən dövrdə, ağrı müalicəsinə başlanması lazımdır. Dərman müalicələri və simpatik sinir Yolu ilə müvəffəqiyyətli nəticələr alınmaqdadır. Bu mərhələdən sonra xəstələr, əl və ya ayaqlarına istiqamətli fizika müalicə və reabilitasiya tətbiqlərini etdirə hala gəlməkdədirlər.
Ağrı Müalicəsi cəhdləri, kliniğimizde, C-qollu skopi cihazı ilə göstərərək və ağrısız olaraq edilməkdə, girişimsel tətbiqlərin təhlükəsizliyi və müvəffəqiyyət nisbəti arttırılmaktadır.
Benzer bir çox ağrılı vəziyyətin müalicəsi, indiki vaxtda mümkün hala gəlmişdir.
Xüsusilə cəmiyyətin böyük bir qismini zədələyən bel və boyun ağrılarının müalicəsində, Ağrı Müalicəsi klinikaları sayəsində, böyük irəliləmələr təmin edilmişdir.
Ağrı Müalicəsi klinikaları, müasir tibbin əhəmiyyətli elm budaqlarından biridir.
Türkiyədə də, bu sahədə müsbət addımlar atılmışdır.
